Ik lustte geen Malibu.

En geen Pisang Ambon.

Oók niet met jus d’orange.

Ik zat liever op de bank met een boek dan in de kroeg met mijn klasgenoten. Ik was saai.

Laatst las ik een blog van een schrijver die er ook niet bijhoorde op de middelbare school. Hij zei: “Het heeft mij geleerd om mijn eigen weg te gaan.”

Ja. Mijn eigen weg. Ik voelde iets verschuiven. Nu kijk ik ook terug met iets wat op trots lijkt.

Dát is reframen.

Reframen?

Als je reframet bekijk je een probleem op een andere manier. Je zoekt geen oplossing, maar je verandert je blik. En als je blik verandert, verandert het probleem. En dan veranderen ook de oplossingen.

Hoezo, je kunt een probleem toch gewóón oplossen?

Ja, het is mooi als dat lukt. Maar soms kom je er niet uit en weten je vrienden het ook niet. Bijvoorbeeld als je al twee jaar een nieuwe stap wilt maken in je werk, maar je weet niet welke. Dan kun je reframen.

Hoe doe je dat dan?

Je verandert je overtuigingen.

Maar je weet toch vaak niet welke overtuigingen je in de weg zitten?

Dat klopt, omdat je je er vaak niet eens van bewust bent dat je ze hebt.

Wat helpt is om je denken visueel te maken. Dan kom je makkelijker bij je onderliggende overtuigingen. Ik zette mijn gedachten tijdens een schrijfcursus bijvoorbeeld zo neer:

Mijn man pikte er één uit: Waarom zie ik het nou niet? Hij zei: ‘Daar zitten natuurlijk óók allerlei veronderstellingen achter.’

Huh, dat was toch een gewone gedachte, waar ik verder niets mee hoefde?

Ineens vroeg ik me af: hoezo moet ik hét zien

Wat is hét dan. Is er iets aan de hand als ik het niet zie?

Daar zit een overtuiging: ik moet het kunnen en als ik het niet meteen kan, dan moet ik het in ieder geval snel oppikken. En als ik het niet meteen snap, ga ik heel hard nadenken en studeren: wat is het antwoord, is er een stappenplan? En ja, dan loop je vast bij dingen die je gewoon moet blijven oefenen en uitproberen, voordat je eindelijk dat fingerspitzengefühl ontwikkelt.

Maar je overtuigingen veranderen is toch niet zó makkelijk? 

Nee, ons brein wil onze overtuigingen het liefst bevestigen. Want routinedenken is efficiënt. Je moet een truc verzinnen om dat te doorbreken.

Als je een hardnekkige overtuiging op papier in kaart brengt, krijg je inzicht in hoe je denkt. Je kunt er van een afstandje naar kijken en er mee spelen.

Spelen?

Ja, een wit vel papier is een vrije ruimte, waar je gedachten kunt uitproberen. Met vormen, symbolen, teksten en wat je maar wil. En je kunt alle kanten op, bijvoorbeeld in een mindmap. Zet je probleem in het midden en kijk wat er allemaal achter zit. En dan onderzoek je of je er ook anders naar kunt kijken.

Je kunt het ook gestructureerd aanpakken

Bijvoorbeeld met het stappenplan van Karim Benammar. In zijn boek Reframing: The art of thinking differently, beschrijft hij ze uitgebreid. Ik zet ze op een rij:

1. Pak één van je kernovertuigingen
2. Vind vier overtuigingen die hem ondersteunen
3. Formuleer van elke overtuiging het tegenovergestelde
4. Bedenk op basis daarvan een nieuwe kernovertuiging

Dat is wel weer érg geforceerd

Ja, het is kunstmatig. Zo omzeil je je routinedenken. Je ziet waarom je denkt wat je denkt. En het formuleren van tegenstellingen helpt om je denkruimte te vergroten.

Hij werkt met een schema, zodat je de verschillende overtuigingen naast elkaar kunt zien. Ik geef een voorbeeld van een eigen reframe-exercitie. Met als onderwerp iets waar ik last van heb: ik maak me te druk. 

Ik maak me nog steeds druk, maar de oefening maakte mijn denken erover losser. Mijn visuele brein kan de tegengestelde gedachten over de kwestie, prima tot zich nemen als ze naast elkaar op papier staan. Het hoeft niet langer in paniek naar een oplossing te zoeken, maar het kan de verschillende invalshoeken rustig bekijken.

Het gaat er niet om of de tegengestelde overtuigingen wáár zijn

Maar het is interessant om te merken dat daar óók wat in zit. Volgens Benammar zit in één van je onderliggende overtuigingen vaak de trigger tot anders kijken. Zodra je ziet dat daar ook een ander perspectief mogelijk is, verbreed je blik. Hij raadt aan om de tegengestelden zo extreem mogelijk te formuleren, om je denkruimte maximaal op te rekken.

En je kunt het overal op loslaten

Van je irritatie over iemand die zit te bellen in de trein tot het vinden van een nieuwe oplossingsrichting voor het klimaatprobleem.

Kortom

Reframen is het veranderen van je overtuigingen.
Je overtuigingen opsporen en veranderen is moeilijk. Visueel denken maakt het makkelijker.

En nu

Wat houdt je bezig? Zet je gedachten op papier, welke overtuiging zie je erdoorheen schemeren?

Als je wat handvatten kunt gebruiken om je denken visueel te maken: Download hier mijn gratis ebook over visueel denken